Opgesloten tussen de muren van haar eigen huis vroeg Rowenda Jooren (44) zich steeds vaker af ’wat haar plek nog is in deze maatschappij’. Tijdens een moeizaam herstel van een tumor in haar hoofd, in 2019, kwam de Valkenburgse erachter dat zij ’niet aangeboren hersenletsel’ heeft. Door die beschadiging kan zij geluid, licht en andere prikkels slecht verdragen. Jooren raakte haar baan als maatschappelijk werker kwijt en kon thuis de rest van de wereld, die steeds sneller aan haar voorbij leek te trekken, niet meer bijhouden.
Op een stukje grond langs de N206 bij Katwijk kreeg haar leven langzaam weer kleur en betekenis. In de gezamenlijke moestuin van het project Maatjesopmaat ervoer ze dat ze ’toch nog iets kan bijdragen aan de maatschappij’. Die jonge Katwijkse stichting is een van de vijftig kanshebbers op een Appeltje van Oranje, een uitverkiezing voor ’uitzonderlijke sociale projecten’ met dit jaar als thema eenzaamheid.
,,De eerste keer dat ik hier kwam, vond ik het heel spannend’’, zeg Jooren in het overdekte koffiehoekje naast de moestuin. ,,We kregen de zaden, en maakten kennis met elkaar. In de groep heb ik iemand ontmoet met wie ik een enorme klik heb: Jannie, een gepensioneerde vrouw. Zij had last van haar rug, en had daardoor hulp nodig bij het planten. Ik heb weer andere beperkingen, maar dat ging mij prima af. Zo is er iets ontstaan. We treffen elkaar hier meerdere keren per week.’’
Complex
Zulke natuurlijke koppels, die als vanzelf lijken te zijn ontstaan, zijn het beste, hebben de initiatiefnemers gemerkt. Zij staken na de oprichting in 2019 veel tijd en energie in het koppelen van eenzame personen, die dan totaal geen klik bleken te hebben. ,,Eenzaamheid is een heel complex fenomeen’’, zegt medeoprichter Erik Houwaart (27). ,,Het is niet automatisch de oplossing om twee eenzame personen bij elkaar te zetten, zoals wij in het begin dachten.’’
Gaandeweg heeft Houwaart van zijn vrijwilligerswerk voor Maatjesopmaat zijn werk gemaakt. Het project is sinds drie jaar een stichting, die in positieve zin steeds verder uitdijt. ,,Spontaan zijn er, naast de moestuin, veel initiatieven ontstaan’’, zegt de Katwijker. ,,Een spelletjesavond, een wandelgroep, een schildergroep. En we bieden mensen die al langer in eenzaamheid leven nu ook cursussen aan om daaruit te komen. Dat duwtje kan nodig zijn, omdat zij vaak in een negatieve spiraal terecht zijn gekomen, waarbij ook hun hormoonhuishouding is verstoord, en ze veel minder plezier halen uit sociale contacten.’’
Eenzaamheid was bij de oprichting van Maatjesopmaat een groot probleem in Katwijk, en is dat vijf jaar later nog steeds. Of Houwaart het gevoel heeft dat hij het terug kan dringen, of dat zijn initiatief een druppel op een gloeiende plaat is? ,,Een goede vraag’’, zegt hij glimlachend. ,,Ik houd mezelf voor dat we hier iets opbouwen, en persoonlijk ervaar ik steeds meer grip op het probleem. Maar dat komt ook doordat ik nu weet hoe eenzaamheid werkt en wat eraan te doen is. Het is heel belangrijk dat mensen zich onderdeel voelen van een groep. Als je het gevoel hebt er alleen voor te staan, isoleer je jezelf.’’
Lawaaiig
Naast hem aan de picknicktafel knikt Jooren instemmend, terwijl ze thee inschenkt uit haar zelf meegebrachte thermoskan. ,,Ik ben van mezelf een vrij sociaal type, maar mijn lichaam beperkt me daar enorm in. Het is mij al snel te lawaaiig of te druk. Hier op de tuin is dat anders, hier heb ik mijn plek gevonden. Dat is niet vanzelfsprekend voor iemand van mijn leeftijd. Eenzaamheid wordt vooral geassocieerd met ouderen. Voor hen zijn er veel activiteiten en voorzieningen om dat tegen te gaan, voor jongere mensen veel minder. Daar komt bij dat je in de gemeente Katwijk altijd wel aansluiting vindt als je kerkelijk bent opgevoed. Als dat niet zo is, zoals in mijn geval, is dat een stuk moeilijker. Daarom ben ik zo blij dat ik hier mijn plek heb gevonden.’’
Houwaart wil Maatjesopmaat graag uitbreiden naar andere gemeenten in de Duin- en Bollenstreek, omdat hij gelooft dat het ook daar in een behoefte voorziet. Het winnen van een Appeltje van Oranje zou daar volgens hem enorm bij helpen. Niet alleen vanwege de geldprijs van 25.000 euro, misschien nog wel meer vanwege de erkenning en naamsbekendheid. Houwaart, glimmend van trots: ,,Dan laten we aan de buitenwereld zien dat we echt iets te bieden hebben.’’
Stichting Maatjesopmaat hoort bij de vijftig projecten die kans maken op een Appeltje van Oranje. Stemmen kan tot 31 mei op de website stem.oranjefonds.nl. Op basis van het aantal stemmen en een jurybeoordeling stelt het Oranje Fonds een top-tien samen. De beste drie daarvan krijgen in oktober, na een nieuwe jurybeoordeling, een Appeltje van Oranje uit handen van Koningin Máxima. Daar is een geldprijs van 25.000 euro aan verbonden.
